Een praktische gids voor succesvolle zorginnovatie

Vier cruciale lessen uit de start-upwereld die direct toepasbaar zijn in de zorg.

Twee mensen staan bij een whiteboard, waarvan er één met een stift wijst.

Inleiding: Waarom zorginnovatie vaak vastloopt

Enkele maanden geleden schreef ik een LinkedIn post over wat de zorgsector kan leren van Y-Combinator, de beroemdste start-up accelerator ter wereld. Y-Combinator heeft bedrijven als Airbnb, Dropbox en Stripe geholpen van idee naar miljardenbedrijf te groeien. Hun motto is simpel maar krachtig: “Make something people want.” Hun aanpak? Razendsnel van idee naar werkend product, met constante feedback van echte gebruikers.

Die post leverde veel positieve reacties op, maar ook feedback dat het verhaal behoorlijk complex was. Fair point.

Waarom lukt het start-ups om razendsnel te innoveren, terwijl we in de zorg worstelen met de ‘valley of death‘ tussen onderzoek en implementatie? Waarom zien we zoveel veelbelovende pilot-projecten die nooit de praktijk bereiken? Uit onderzoek blijkt zelfs dat maar liefst 90% van de zorginnovatie-pilots nooit een vervolg krijgt in de brede uitvoering.

In dit artikel deel ik vier cruciale lessen uit de start-upwereld die direct toepasbaar zijn in de zorg. Geen hoogdravende theorie, maar praktische inzichten die je morgen al kunt gebruiken.

Multidisciplinaire teams maken het verschil
Implementatie is geen sluitstuk, maar startpunt
De val van projectmatige financiering
Hoe maak je zorginnovatie wél succesvol? 5 concrete stappen

Les 1: Multidisciplinaire teams maken het verschil

Eén van de grootste verschillen tussen Y-Combinator en zorginnovatie zit in de teamsamenstelling.

In de zorg: Teams bestaan vaak uit mensen met dezelfde achtergrond – meestal onderzoekers of zorgprofessionals. Ontzettend waardevol, maar met één blik op de wereld. Dit leidt tot diepgaande kennis, maar ook tot blinde vlekken als het gaat om praktische implementatie, gebruiksvriendelijkheid, of schaalbaarheid.

De focus van deze teams ligt sterk op medische validatie en regelgeving. Voor een nieuwe medische oplossing moeten bijvoorbeeld klinische studies, CE-certificering en protocollen worden uitgewerkt, vaak nog vóór men naar de markt kan. Hierdoor ontstaat een situatie waarin mensen innovatie vaak moeten combineren met hun reguliere taken, terwijl hiërarchie en silo’s binnen zorgorganisaties de samenwerking bemoeilijken.

Bij succesvolle start-ups: Diversiteit in expertise vanaf dag één is de norm. Een technisch persoon, een product persoon, een business persoon. Deze verschillende perspectieven zorgen voor een product dat niet alleen theoretisch goed is, maar ook praktisch werkt, schaalbaar is, en financieel levensvatbaar.

Een Y-Combinator start-up opereert in een soort snelkookpan: tempo is het toverwoord. De structuur is plat en flexibel; ieder draagt meerdere petten en snelle iteratie is de norm. Startups experimenteren soms in één week met wel tien verschillende ideeën. De kleine teamgrootte en focus zorgen voor snelle besluitvorming zonder zware bureaucratie.

Wat ik in de praktijk zie Bij DEMPACT (Alzheimer Nederland) merkten we dat de beste ideeën ontstonden wanneer onderzoekers, zorgprofessionals én ontwerpers samen aan tafel zaten. Ineens gaat het niet meer alleen over de wetenschap, maar ook over de dagelijkse realiteit en praktische implicaties en oplossingen.

Mijn advies? Praat vanaf dag één met mensen van buiten je eigen discipline. Haal er een zorgprofessional bij, of een UX’er, een business strateeg, of technisch iemand.

Dat hoeft niet eens formeel, maar kan ook met een simpele koffie of lunch met iemand die je inspireert.

Je zult versteld staan hoe graag mensen eens met je willen sparren, en welke nieuwe inzichten dit geeft.

Les 2: Implementatie is geen sluitstuk, maar startpunt

In softwareontwikkeling zijn agile en scrum inmiddels gemeengoed. En bij succesvolle innovaties binnen Y-Combinator is het iteratieve proces cruciaal: idee → test → leer → verbeter → herhaal. Het essentiële verschil met innovatie in de zorg? De focus op continue implementatie en validatie.

In de zorg hanteren we nog steeds een klassiek lineair watervalproces: onderzoek → validatie → implementatie. Innovaties worden per fase over de spreekwoordelijke schutting gegooid, van onderzoek naar validatie, en pas dan (als het al zover komt) naar implementatie. Dit leidt ertoe dat veel waardevolle inzichten de praktijk nooit bereiken.

Nu heb ik niet de illusie dat we het hele systeem van wetenschappelijk onderzoek en zorginnovatie morgen radicaal omgooien. Maar wél dat we binnen de bestaande kaders slimmer en innovatiever kunnen werken.

Voorbeelden uit de praktijk Kijk naar succesvolle zorginnovaties zoals Spreekuur.nl, een digitale triagetool die ontstond vanuit de behoefte om huisartsen te ontlasten. Ze begonnen met het identificeren van het specifieke probleem en ontwikkelden stapsgewijs een oplossing die naadloos in de huisartsenpraktijk past.

Of neem Pacmed, dat een AI-algoritme voor IC-artsen ontwikkelde om het juiste ontslagmoment van patiënten te bepalen. In beide gevallen was het vertrekpunt een concrete praktijkbehoefte, en werd er continu geleerd en verbeterd in nauwe samenwerking met de eindgebruikers (huisartsen, intensivisten).

Hoe begin je dan met implementatie?

Je hoeft niet te wachten op de eindconclusie van je onderzoek om na te denken over implementatie. Sterker nog, als je implementatie pas aan het einde een plek geeft, is de kans groot dat jouw inzichten stranden in een rapport dat de praktijk nooit bereikt.

Wat als we het omdraaien? Wat als we al vanaf dag 1 nadenken over hoe een oplossing eruit zou kúnnen zien in de praktijk?

Dat betekent niet dat je meteen een werkende oplossing nodig hebt, maar wél dat je tijdens je onderzoek op kleine, iteratieve manieren test hoe jouw inzichten praktisch toepasbaar zijn.

Vijf vragen die je eigenlijk al kunt beantwoorden voordat je begint met onderzoek:

1️⃣ Wie is de uiteindelijke doelgroep? (Bijv. zorgprofessionals, patiënten, mantelzorgers?)

2️⃣ Welk probleem probeer je voor hen op te lossen? (Niet alleen wetenschappelijk, maar praktisch: wat merken ze hiervan in hun dagelijks werk of leven?)

3️⃣ Wat voor soort implementatie komt er waarschijnlijk uit het onderzoek rollen? (Een richtlijn, een app, een training, een gedragsinterventie?)

4️⃣ Wie of welke organisatie zou je kunnen helpen bij de implementatie? (Wie wordt eigenaar na jouw onderzoek? Welke bestaande structuren kunnen dit oppakken?)

5️⃣ Hoe kun je zo simpel mogelijk je oplossing valideren? (Bijv. een experiment in de praktijk, een gesimuleerde workflow, een eerste prototype met papier en pen?)

Actie: hoe kun je vandaag al een eerste stap zetten?

💡 Scherp elke 3-6 maanden je antwoorden aan en vraag jezelf af: hoe zouden mijn resultaten nu al een toepassing kunnen vinden? Neem één concreet stapje binnen een van deze vijf vragen.

Voorbeelden van laagdrempelige validatie-acties die je al binnen een week kunt uitvoeren:

✅ Storyboarding: Teken in 3-4 stappen hoe jouw oplossing in de praktijk werkt (geen designskills nodig).

✅ Gesprek met de doelgroep: Vraag een zorgverlener of patiënt hoe zij jouw hypothese in hun dagelijks leven zouden ervaren.

✅ Papierprototype: Simuleer een app of interventie met simpele handgetekende schermen of simpele (gratis) tool als Moqups.

✅ Fake door testing: Maak een simpele landingspagina en meet of mensen geïnteresseerd zijn, bijv. met Canva.

Les 3: De val van projectmatige financiering

We verwachten dat zorginnovaties baanbrekend, impactvol en breed inzetbaar zijn. Maar hoe financieren we die innovaties? In losse, onsamenhangende potjes per fase.

Eerst moet je financiering krijgen voor onderzoek.
Daarna een aparte subsidie voor validatie.
Als dat lukt, komt er misschien geld om het ergens uit te proberen.
En pas daarna (misschien, heel misschien) is er budget voor implementatie.

Resultaat? Innovaties vallen stil tussen de fases.

Elke nieuwe fase betekent een nieuw subsidietraject, een andere beoordelingscommissie, nieuwe deadlines, andere voorwaarden en een compleet nieuw aanvraagproces. En áls je de volgende fase überhaupt haalt, ben je vaak alweer maanden of jaren verder. Tegen die tijd is de context veranderd, de energie verdampt en heb je grote kans dat dé expert inmiddels een andere baan heeft omdat het eerste potje op was en de hypotheek toch echt betaald moet worden.

Een praktijkvoorbeeld: Een treffend voorbeeld is Aidence, een Nederlandse start-up die AI ontwikkelde voor het herkennen van longkanker op scans. Hoewel de technologie uitstekend werkte en artsen enthousiast waren, bleef de groei in Nederland beperkt. Slechts ~10 ziekenhuizen gebruikten de software, en de zorgsector adopteerde het traag door streng databeleid en gebrek aan vergoedingsstructuur. Uiteindelijk werd Aidence overgenomen door een Amerikaans bedrijf – een gemiste kans voor Nederland volgens de oprichters, die vooral te maken hadden met een conservatieve thuismarkt en beperkte financieringsmogelijkheden.

Vergelijk dit eens met Y Combinator.

Startups die worden toegelaten tot Y-Combinator krijgen in één keer funding om hun hele innovatieproces te doorlopen:

💡 Van idee → naar prototype → naar marktvalidatie → naar groei.

Geen losse potjes, geen bureaucratische hobbels tussen de fases. Gewoon de ruimte om te bouwen, te leren en te verbeteren in één continue flow.

Wat als we zorginnovaties op dezelfde manier zouden financieren?

Wat als we niet alleen onderzoek, maar ook validatie én implementatie direct meenemen in de financiering?
Wat als innovaties niet telkens door hoepels moeten springen om naar de volgende fase te gaan?
Wat als we zorgvernieuwers het vertrouwen en de middelen geven om end-to-end aan een oplossing te werken?

Wat kun je doen binnen dit systeem?

We kunnen het financieringssysteem niet van de ene op de andere dag veranderen. Maar we kunnen wel slim omgaan met hoe we innovatie financieren en structureren.

💡 1. Denk vanaf dag één na over het verdienmodel ná de subsidie

Veel zorginnovaties falen niet omdat ze geen impact hebben, maar omdat er geen structurele financiering is. Hoe wordt jouw innovatie na de subsidie gefinancierd? Kunnen ziekenhuizen, verzekeraars of andere partijen het adopteren?

💡 2. Betrek verzekeraars en andere financiers vroeg in het proces

Subsidies geven je de ruimte om te experimenteren, maar de echte opschaling komt pas als grotere partijen instappen. Zorg dat je ze vanaf het begin betrekt, zodat ze jouw innovatie niet pas ontdekken als het subsidiepotje op is.

💡 3. Bouw kleinere MVP’s die sneller waarde bewijzen

In plaats van te wachten tot de subsidie je door een compleet onderzoekstraject duwt, kun je sneller testen en valideren. Een simpele pilot in een ziekenhuis, een prototype dat zorgverleners al kunnen uitproberen – hoe sneller je impact aantoont, hoe groter de kans op vervolgfinanciering.

Dit is geen luxe, dit is noodzaak.

We kunnen niet verwachten dat de zorg fundamenteel verbetert als we innovatie blijven behandelen als een losse optelsom van deelprojecten.

We hebben langetermijnfinanciering nodig die zorgt voor doorlopende innovatie, niet alleen losse experimenten.

Tot die tijd moeten we als innovators slimmer opereren binnen dit systeem.

Les 4: Hoe maak je zorginnovatie wél succesvol? 5 concrete stappen

Na drie belangrijke lessen, tijd voor oplossingen. Hoe kunnen we het Y-Combinator-model toepassen binnen de kaders van de zorg?

1. Start met een multidisciplinair team

Niet alleen onderzoekers, maar ook designers, IT’ers en business mensen. Zelfs als je weinig budget hebt: organiseer regelmatig sessies met mensen uit verschillende disciplines. Deze diversiteit in denken voorkomt tunnelvisie en zorgt voor oplossingen die vanuit meerdere perspectieven werken.

2. Werk met een ‘continuous MVP’ aanpak

Bouw geen perfect eindproduct, maar begin met een minimale versie die je elke week verbetert op basis van feedback. In de zorg kan dit betekenen: start met een kleine gebruikersgroep, verzamel dagelijks feedback, en verbeter voortdurend. Deze aanpak is niet alleen sneller, maar ook veiliger – je ontdekt problemen vroeg in het proces.

3. Betrek eindgebruikers vanaf dag één

Niet als onderzoeksobject, maar als partner. Laat ze meebouwen aan de oplossing. Co-creatie is meer dan een modewoord – het is de sleutel tot oplossingen die daadwerkelijk gebruikt worden. Bij onze projecten in de ouderenzorg zien we bijvoorbeeld dat wanneer zorgverleners mede-eigenaar zijn van het innovatieproces, de adoptie substantieel hoger is.

Succesvolle zorginnovaties zoals Momo Medical (een slimme bedsensor voor verpleeghuizen) combineren technische expertise met diep begrip van de zorgvloer door letterlijk nachtdiensten mee te lopen in verpleeghuizen. Ze begonnen kleinschalig in 2017 en brachten in 2020 hun product bij de eerste zorginstellingen in gebruik. Interessant is dat Momo Medical later meedeed aan Y Combinator in de VS, daar aanvullende investeringen ophaalde en internationaal uitbreidde. Hun oplossing wordt nu niet alleen in Nederland maar ook in de VS, Canada en Duitsland ingezet. Dit illustreert perfect hoe een combinatie van zorginhoudelijke focus en startup-mentaliteit tot succes kan leiden.

4. Denk in systemen, niet in projecten

Hoe past jouw innovatie in het bestaande zorglandschap? Wie moet er allemaal mee veranderen? Een oplossing is nooit alleen technisch – het is altijd een combinatie van technologie, processen en menselijk gedrag. Door vanaf het begin te denken in systemen, voorkom je dat je een perfect product bouwt dat toch niet gebruikt wordt.

Innovaties die de markt halen, slagen erin om zowel de inhoud (effectieve oplossing voor een belangrijk probleem) als de context (juiste team, partners, financiering en implementatiepad) op orde te hebben. Zo’n innovatie biedt aantoonbare meerwaarde voor alle stakeholders – patiënt, zorgverlener, betaler – en weet die partijen mee te krijgen.

5. Bouw aan bewijs én implementatie tegelijk

Verzamel bewijs terwijl je implementeert, niet ervoor of erna. Denk aan een ‘learning by doing’ aanpak waarbij je systematisch data verzamelt tijdens het gebruik. Dit levert niet alleen rijkere inzichten op, maar verkort ook de weg naar echte impact.

Succesvolle innovators richten zich op de implementatievraag vanaf dag één. Ze plannen bijvoorbeeld een businesscase voor na de pilot, stellen go/no-go criteria op en betrekken eindgebruikers in co-creatie. Minder succesvolle initiatieven hebben vaak geen helder plan voor de route na het onderzoek, waardoor de kloof naar de markt te groot blijft.

Conclusie: De brug tussen twee werelden

Bij Stijlbreuk helpen we zorgorganisaties met precies deze aanpak. Niet omdat het hip is, maar omdat het werkt. Zo zien we bij projecten als DEMPACT (Alzheimer Nederland) dat het samenbrengen van diverse disciplines en eindgebruikers leidt tot oplossingen die daadwerkelijk in de praktijk worden gebruikt. We merken dat organisaties die deze principes omarmen sneller innoveren, meer impact maken, en uiteindelijk ook meer plezier beleven aan het proces.

Want ondanks alle verschillen, delen de start-upwereld en de zorgsector één cruciaal doel: waarde creëren voor mensen. Of het nu gaat om een app die het leven makkelijker maakt of om betere zorg voor patiënten – uiteindelijk gaat het om impact.

De geschetste praktijkvoorbeelden illustreren dat succes mogelijk is wanneer men het beste van beide werelden combineert: de mensgerichte missie en samenwerkingsbereidheid van de zorg, én de doortastendheid en venture mentaliteit van start-ups. Voor zorgprofessionals betekent dit dat innovatieprojecten niet alleen technisch of inhoudelijk beoordeeld moeten worden, maar ook op haalbaarheid in de echte wereld.

De ‘valley of death’ tussen onderzoek en implementatie is overbrugbaar, maar dan moeten we wel leren van beide werelden. Door het beste van de start-upwereld te combineren met de grondige, zorgvuldige aanpak van de zorgsector, kunnen we zorginnovaties maken die écht het verschil maken.

Wat is jouw grootste uitdaging bij zorginnovatie? Ik ga graag het gesprek aan.